ABD’nin Afganistan’dan kaçarcasına geri çekilmesinin ardından şimdi de ABD vatandaşlarında ve parlamento içerisinde “Irak’tan da geri çekilme” korkusu baş göstermiş durumda.

Terör örgütü olan Taliban’a resmen altın tepside sunulmuş Afganistan’ı gören devletler resmen ne diyeceğini şaşırmış durumda. Eleştirilerin en büyüğü ise ABD, Afganistan ayrılırken birçok işbirlikçisini de geri bırakması oldu. Buna bağlı olarak, ABD müttefiki birçok devletin aklına “bizi de geri bırakır mı?” sorusu iyiden iyiye yer edinmiş bulunuyor.

Pazartesi günü itibari ile Panjshir şehrini de ele geçiren Taliban artık Afganistan’ın tamamını kontrol altına almış bulunuyor.

Şimdi gelelim Irak’a…

ABD tarafından Afganistan’daki gibi benzer şekilde silahlandırılan ve eğitilen görünüşte iyi donanımlı Irak ordusunun, silahlarını bırakıp nispeten küçük bir IŞİD militanı kuvveti karşısında kaçtığı 2014’te İŞİD’in Irak’taki hızlı ilerlemelerini hatırlayacaksınız. İŞİD o zamanlar, ABD tarafından donatılmış Irak topraklarının yaklaşık yüzde 40’ını ele geçirmiş bir terör örgütü olarak nam salmıştı. IŞİD’i Irak’tan çıkarmak ve Musul, Felluce, Tikrit ve Ramadi’yi geri almak için devam eden çatışmalarda binlerce kişinin ölümüne ve bu eski Irak şehirlerinin fiilen yok olmasına yol açtığını dün gibi hatırlamaktayız.

IŞİD, Biden’ın Irak’tan tam bir geri çekilme emri vererek Afganistan’ı terk etme konusundaki felaket kararını tekrarlaması için dua edecek. Böyle bir hamle beklentisiyle, Başkan Emmanuel Macron, Amerika gitse bile Fransa’nın Irak’ta kalacağına söz verdi. Geçen hafta Fransız ordusunun İŞİD’e karşı savaşmaya devam edeceğini belirterek, “Amerikalılar ne seçerse seçsin, teröre karşı savaşmak için Irak’taki varlığımızı sürdüreceğiz” ifadelerini kullanmıştı. Macron’un sadece bu sözleri için bile ayrı analiz konusu yapabiliriz… Biden’ın, Amerika’yı dünya devletleri nezdinde ne kadar küçülttüğünün en bariz emaresidir bu maalesef.

Macron’un bu açıklamaları, Biden’ın Temmuz ayında, hala yaklaşık 2.500 ABD askerinin bulunduğu Irak’ta İŞİD’e karşı yürütülen savaş operasyonlarının yıl sonuna kadar sona ereceğini açıklamasının ardından geldi. Ancak Amerika’nın çekilmesinden sonra devam eden bir Fransız varlığı, yeniden dirilen bir IŞİD’i caydırmak için yeterli olmayabilir. Güvenlik güçlerine ve sivil halka karşı düşük seviyeli bir isyan yürütmeye devam ettikleri Irak ve Suriye’de hâlâ binlerce İŞİD militanın olduğu biliniyor. Daha geçen ay, bir IŞİD bombacısı Bağdat’ta bir pazar yerinde 35 kişiyi öldürdü ve 50’den fazla kişiyi yaraladı. IŞİD, Afganistan’daki Amerikan yenilgisinden büyük ölçüde cesaretlenmiş olacak ve Irak’ta sadece 800 askeri personelden oluşan bir Fransız kuvvetinin İŞİD’i caydıracağı konusu bile bir espri olabilir…

Yıllardır süren çatışma ve yolsuzlukla harap olmuş bir ekonomiye ve İran yanlısı savaş ağaları tarafından ele geçirilen bir güvenlik sistemine başkanlık etmek kolay bir iş değil. Petrol fiyatlarındaki düşüş, koronavirüs pandemisi ile birleştiğinde ülkeyi felç etti. Önceki Iraklı liderlerden farklı olarak Khadimi’nin zor zamanlarda destek için çağırabileceği bir siyasi partisi yok. Ancak Irak’ın korkunç mali durumu, ekonomik destek için Washington’a güvenmek zorunda olduğu anlamına geliyor.

Amerika Irak’tan çekilir ve mali yardımı geri çekerse, ülke ekonomik kaosa sürüklenecek. Yabancı müdahalesiyle boğuşan bir ülkede İran ve ABD’nin çıkarlarını dengelemeye çalışmak zor. Kadhimi, Irak Meclisi’nde yapılacak tek bir güven oylamasının kariyerine son verebileceğini biliyor. Ancak Tahran’a borçlu olan ve yine de Kadhimi’yi ayakta tutacak şekilde oy kullanmaları istenebilecek düzinelerce Iraklı milletvekili var.

Amerika’nın Irak’tan çekilmesi Irak halkı için felaket olur. Bu, neredeyse kesinlikle yeniden enerjilenmiş bir IŞİD’in yeniden dirilişine yol açacaktır. İran rejimi bir kez daha teröre karşı savaşma bahanesini kullanarak güçlerini Irak’ta konuşlandıracak ve ülkenin kontrolünü fiilen ele geçirecektir.

Biden, Afganistan’da ciddi bir yargı eksikliği gösterdi. Afgan halkına pahalıya mal oldu ve dünyayı daha tehlikeli bir yer haline getirdi. Irak’ta bu hatayı tekrarlaması onun için büyük bir hata olacaktır.